ആ വര്‍ഷത്തെ മഴയ്ക്ക് ഒരു പ്രത്യേക കനമുണ്ടായിരുന്നു. ഹരിഹരന് നെടുങ്കല്ലറയുടെ പടിപ്പുര കടക്കുമ്പോള്‍ ചെരിപ്പിനടിയിലെ പായലില്‍ നിന്ന് ഒരു തണുപ്പ് നെറുകയിലേക്ക് കയറിപ്പോകുന്നത് അയാള്‍ അറിഞ്ഞു. വര്‍ഷങ്ങള്‍ക്ക് ശേഷം ഇങ്ങോട്ടുള്ള മടങ്ങി വരവാണ്. നഗരത്തിലെ തിരക്കുകളില്‍ നിന്ന്, ചില്ലുജനലുകളും എയര്‍കണ്ടീഷണറുകളുമുള്ള ജീവിതത്തില്‍ നിന്ന്, ഈ തണുത്ത, ഈര്‍പ്പം നിറഞ്ഞ മൗനത്തിലേക്ക്.
അകത്തളത്തില്‍, മണ്‍ചുമരുകള്‍ക്കിടയിലെ ഇരുട്ടില്‍, മണ്‍ചിരാതിന്റെ നേര്‍ത്ത വെളിച്ചം മാത്രം. ഹരിഹരന്റെ അച്ഛന്റെ ശ്രാദ്ധച്ചടങ്ങുകള്‍ക്കായി അയാള്‍ എത്തേണ്ടിയിരുന്നു. പക്ഷേ, വന്നത് കടമയുടെ ഭാരം കൊണ്ടാണ്; ഓര്‍മകളുടെ ഭാരം പേറിയാണ്.
അവിടെ ഒരു നിഴല്‍ പോലെ സരസ്വതി നിന്നു. അവന്റെ മുറപ്പെണ്ണ്. ഇരുപത് വര്‍ഷം മുന്‍പ് ഹരിഹരന് ഈ വീട് വിടുമ്പോള്‍ അവള്‍ക്ക് പതിനെട്ട് വയസ്സായിരുന്നു. നെടുങ്കല്ലറയുടെ പടവുകളിലെ പായല്‍ പോലെ അവള്‍ ഇവിടെത്തന്നെ പറ്റിപ്പിടിച്ചു നിന്നു. നനഞ്ഞ തുണികള്‍ പോലെ അവരുടെ മൗനം പരസ്പരം ചുറ്റിവരിഞ്ഞു.
'രാവിലെ എത്തില്ലെന്ന് കരുതി,' സരസ്വതിയുടെ ശബ്ദം. അത് കാല്‍നൂറ്റാണ്ട് പഴക്കമുള്ള ഒരു കിണറ്റില്‍ നിന്ന് കേട്ടതുപോലെ അത്രയും നേര്‍ത്തതും തണുത്തതുമായിരുന്നു.
'നഗരത്തില്‍ മഴയായിരുന്നു. അതുകൊണ്ട്...' ഹരിഹരന് പൂര്‍ത്തിയാക്കിയില്ല. മഴയല്ല, അയാളുടെ ഉള്ളിലെന്തോ ആണ് അയാളെ തടഞ്ഞത്.
സരസ്വതിയുടെ കണ്ണുകളിലേക്ക് നോക്കാന്‍ അവന് ധൈര്യമുണ്ടായില്ല. അവിടെ, കാത്തിരിപ്പിന്റെയും നഷ്ടബോധത്തിന്റെയും വറ്റാത്ത ഒരു നനവുണ്ടായിരുന്നു. ഹരിഹരന് അറിയാമായിരുന്നു, ഈ വീടിന്റെ തകര്‍ച്ച തടഞ്ഞുനിര്‍ത്തുന്നത്, സരസ്വതിയുടെ ഒറ്റപ്പെട്ട ജീവിതം കൊണ്ടാണ്.
അന്നത്തെ രാത്രി, അകത്തളത്തിലെ പുകമണമുള്ള ഇരുട്ടില്‍, ഹരിഹരന് പഴയ കാര്യങ്ങള്‍ ഓര്‍ത്തെടുത്തു. നെടുങ്കല്ലറയുടെ തകര്‍ച്ച തുടങ്ങുന്നത്, അവന് നാടുവിട്ടതോടെയാണ്.
അവന് സരസ്വതിയോട് അടങ്ങാത്ത ഒരനുരാഗം ഉണ്ടായിരുന്നു. അവളോ? അത് അവളുടെ മിഴികളിലെ തിളക്കത്തില്‍ അവനറിയാമായിരുന്നു. എന്നാല്‍, ആ വീടിന് ഒരു കണക്കുണ്ടായിരുന്നു. രവി, ഹരിഹരന്റെ അനുജന്‍, സരസ്വതിയെ വിവാഹം കഴിക്കണം. അത് അവന്റെ അച്ഛന്‍ ഉറപ്പിച്ചതായിരുന്നു.
'നീ ഒരു ജോലി നോക്കി നഗരത്തിലേക്ക് പോവണം, ഹരീ. രവിയാണ് ഇവിടെ നില്‍ക്കേണ്ടത്,' അവന്റെ അച്ഛന്‍ കടുപ്പിച്ചു പറഞ്ഞു. 'ഈ വീടിന്റെ വിളക്ക് കെടരുത്. നിനക്കുവേണ്ടി സരസ്വതി കാത്തിരിക്കില്ല.'
അച്ഛന്റെ വാക്കുകള്‍ നിയമമായിരുന്നു. പക്ഷേ, ഹരിഹരന് നാടുവിട്ടത് ഒരു രഹസ്യം കൂടി ഉള്ളില്‍ ഒതുക്കിയാണ്. രവിക്ക് സരസ്വതിയെ വേണ്ടായിരുന്നു. അവന് നഗരത്തിലെ ഒരു പാവപ്പെട്ട വീട്ടിലെ മാധവി എന്ന പെണ്‍കുട്ടിയുമായി പ്രണയത്തിലായിരുന്നു. രവിയുടെ സ്‌നേഹത്തിനുവേണ്ടി, മാധവിയുടെ മാനത്തിനുവേണ്ടി, ഹരിഹരന് തന്റെ പ്രണയം ബലി കഴിച്ചു.
'രവി മാധവിയെ വിവാഹം കഴിക്കട്ടെ. ഞാന്‍ പോവുകയാണ്. പക്ഷേ, നീ രവിയെ കാത്തിരിക്കേണ്ട,' ഹരിഹരന് സരസ്വതിയോട് യാത്ര പറയുന്ന ദിവസം പറഞ്ഞു.
'ഞാന്‍ കാത്തിരിക്കും, പക്ഷേ നിങ്ങളെ,' സരസ്വതിയുടെ ആ വാക്കുകള്‍, അവന്റെ കാതില്‍ ഇന്നും ഒരു നെരിപ്പോടുപോലെ എരിഞ്ഞു.
ശ്രാദ്ധച്ചടങ്ങുകള്‍ അവസാനിച്ചു. ബന്ധുക്കളെല്ലാം പിരിഞ്ഞുപോയി. വീണ്ടും നെടുങ്കല്ലറയില്‍ ഹരിഹരനും സരസ്വതിയും മാത്രം.
'അമ്മ മരിച്ചപ്പോള്‍ രവി വന്നില്ല. അച്ഛന്‍ മരിച്ചപ്പോഴും വന്നില്ല,' സരസ്വതി, അടുക്കളയിലെ മങ്ങിയ വെളിച്ചത്തില്‍, മരം കൊത്തിപ്പോയ തറയിലേക്ക് നോക്കി പറഞ്ഞു.
'അവന്... അവന് വരാന്‍ കഴിയാത്തതായിരിക്കും,' ഹരിഹരന് വിങ്ങി.
'കഴിയും, ഹരീ. അവന് മരിച്ചിട്ടില്ല. കഴിഞ്ഞ മാസം എനിക്കൊരു കത്ത് വന്നു,' സരസ്വതി പറഞ്ഞു.
ഹരിഹരന് ഞെട്ടി. 'എന്നിട്ട്? മാധവി എവിടെ?'
സരസ്വതിയുടെ കണ്ണുകളില്‍ ഒരു നീറ്റല്‍ ഉയര്‍ന്നു. 'മാധവി അവനെ ഉപേക്ഷിച്ചു പോയിരുന്നു. മറ്റൊരു നല്ല ജീവിതം തേടി. രവി... അവന് ഒറ്റയ്ക്കാണ്. ഇപ്പോഴും. അവന് എന്നെ സ്‌നേഹിച്ചില്ല. അവനെ സ്‌നേഹിച്ചവള്‍ ഉപേക്ഷിച്ചു. എന്നിട്ടും... അവന് എന്നെ വിളിച്ചില്ല.'
ഇതായിരുന്നു ഹരിഹരന്റെ ആദ്യത്തെ തിരിച്ചടി. താന്‍ എന്തിനുവേണ്ടി ബലിയര്‍പ്പിച്ചുവോ, ആ ബലി അര്‍ത്ഥമില്ലാത്തതായിരുന്നു. രവിയും മാധവിയും സന്തോഷത്തോടെ ജീവിക്കാന്‍ വേണ്ടിയാണ് താന്‍ പോയത്. എന്നാല്‍, അവര്‍ സന്തോഷിച്ചില്ല. താന്‍ നഷ്ടപ്പെടുത്തിയ ജീവിതം!
സരസ്വതി തുടര്‍ന്നു: 'ഞാന്‍ കാത്തിരുന്നത് രവിയെയായിരുന്നില്ല, ഹരീ. നിങ്ങള്‍ക്കറിയാമായിരുന്നല്ലോ. എന്നിട്ടും, നിങ്ങള്‍ വന്നില്ല. 'നിനക്കുവേണ്ടി സരസ്വതി കാത്തിരിക്കില്ല' എന്ന അച്ഛന്റെ വാക്ക് നിങ്ങള്‍ വിശ്വസിച്ചോ?'
ഹരിഹരന് കുറ്റബോധം കൊണ്ട് തലകുനിച്ചു.
ഹരിഹരന് അച്ഛന്റെ പൂജാമുറിയില്‍ കയറി. തറ തുടയ്ക്കാന്‍ ശ്രമിക്കുമ്പോള്‍, ഭിത്തിയിലെ ഒരു പഴയ പലക ചെറുതായി ഇളകി. അതിന്റെ ഉള്ളില്‍, ഒരു തുണിയില്‍ പൊതിഞ്ഞ പഴയ ഒരു എഴുത്തുപെട്ടി. അതില്‍, അച്ഛന്റെ കൈപ്പടയില്‍, സരസ്വതിയുടെ അമ്മയ്ക്ക് എഴുതിയ ഒരു കത്ത്. വര്‍ഷങ്ങള്‍ പഴക്കമുള്ള മഞ്ഞളിച്ച കടലാസ്.
ഹരിഹരന് വിറയ്ക്കുന്ന കൈകളോടെ അത് തുറന്നു വായിച്ചു.
അതിലെ വരികള്‍ അയാളെ സ്തംഭിപ്പിച്ചു. ഒരു പേമാരിയിലെന്നപോലെ അയാളുടെ ലോകം കുലുങ്ങി.
കത്തില്‍ ഇങ്ങനെ എഴുതിയിരുന്നു:
'...നിന്റെ മകളെ ഞാന്‍ ഏറ്റെടുത്തു. ഇനി ഈ നെടുങ്കല്ലറയുടെ ചുമതല അവള്‍ക്കാണ്. നമ്മുടെ തറവാടിന് ഒരു വിളക്ക് വേണം. രവിയെക്കൊണ്ട് അവളെ കെട്ടിക്കില്ല, അവന് ചെറുപ്പം മുതലേ വാശിക്കാരനാണ്. ഹരിഹരന് അവളെ പ്രണയിക്കുന്നത് ഞാന്‍ കണ്ടിരുന്നു. അതുകൊണ്ടാണ് അവനെ ദൂരെയാക്കിയത്. അവന് നാടുവിട്ടുപോയാല്‍ അവള്‍ക്ക് വേറെ വഴിയില്ല. അവള്‍ ഇവിടെ തങ്ങിക്കോളും. അവള്‍ ഈ വീടിന്റെ വിളക്കാണ്. അവനവന്‍ അവനവന്റെ വഴി നോക്കട്ടെ.
- നിന്റെ ഏട്ടന്‍.'
താന്‍ പ്രണയവും വീടും ഉപേക്ഷിച്ച് പോയത്, അനുജന്റെ സ്‌നേഹം പൂവണിയാന്‍ വേണ്ടിയായിരുന്നില്ല. പകരം, തന്റെ അച്ഛന്‍, നെടുങ്കല്ലറയ്ക്ക് ഒരടിമയെ, ഒരു പരിചാരികയെ, ഒരു 'വിളക്കിനെ' ഉറപ്പിക്കാന്‍ വേണ്ടി മെനഞ്ഞ ക്രൂരമായ കളിയായിരുന്നു അത്. താനും രവിയും വെറും കരുക്കള്‍ മാത്രം. സരസ്വതിയുടെ നിസ്സഹായതയാണ് അച്ഛന്‍ ഉപയോഗിച്ചത്.
ഹരിഹരന് കസേരയില്‍ തളര്‍ന്നിരുന്നുപോയി. അവന്റെ 25 വര്‍ഷത്തെ ജീവിതം, അവന് പേറിയ കുറ്റബോധം, സരസ്വതിയുടെ ഏകാന്തത - ഇതെല്ലാം വെറും ഒരു കസേരകളിയുടെ ഫലമായിരുന്നു.
പുറത്ത് മഴയുടെ ശബ്ദം കൂടിക്കൂടി വന്നു. നെടുങ്കല്ലറയുടെ തകര്‍ന്ന ഓടുകള്‍ക്കിടയിലൂടെ വെള്ളം അകത്തേക്ക് ഇറ്റി വീഴുന്നു.
ഹരിഹരന് ആ കത്തുമായി സരസ്വതിയുടെ അടുത്തേക്ക് ചെന്നു. അവളുടെ കൈകളില്‍ ആ കത്ത് വെച്ചുകൊടുത്തു. അവള്‍ അത് വായിച്ചു. സരസ്വതിയുടെ മുഖത്ത് ഒരു ഭാവമാറ്റവും ഉണ്ടായില്ല.
'നീ അറിഞ്ഞിരുന്നോ ഇത്?' ഹരിഹരന് തളര്‍ന്ന ഭാവത്തോടെ ചോദിച്ചു.
സരസ്വതിയുടെ കണ്ണുകള്‍ നിറഞ്ഞു. പക്ഷേ, കരഞ്ഞില്ല. 'എന്റെ അമ്മ മരിക്കുന്നതിന് മുന്‍പ്, ഈ സത്യം എന്നോട് പറഞ്ഞിരുന്നു. ഈ കത്ത് അവര്‍ക്ക് കിട്ടിയില്ല. കിട്ടിയിരുന്നെങ്കില്‍ എന്നെ അവര്‍ ഈ വീട്ടില്‍ നിന്ന് കൊണ്ടുപോകുമായിരുന്നു.'
'എന്നിട്ടും... എന്നിട്ടും നീ ഇവിടെ?'
സരസ്വതി ചിരിച്ചു. ആ ചിരിയില്‍ വര്‍ഷങ്ങളുടെ ദുരന്തമുണ്ടായിരുന്നു.
'ഹരീ... നെടുങ്കല്ലറ എനിക്ക് അമ്മയെപ്പോലെയാണ്. ഞാന്‍ പോയാല്‍ ഇത് തകരും. ഞാന്‍ കാത്തിരുന്നത് നിങ്ങള്‍ തിരിച്ചുവന്ന് എന്നെ രക്ഷിക്കാനല്ല. ഞാന്‍ കാത്തിരുന്നത്, എന്റെ ജീവിതം വെച്ച് കളിച്ച ഈ വീട്. ഇത് നശിക്കുന്നത് കാണാനാണ്. ഒരുപക്ഷേ, ഇത് നിലനിര്‍ത്താന്‍ ദൈവം എന്നെ ഉപകരണമാക്കിയതാവാം.'
ഇതായിരുന്നു ആത്യന്തികമായ വൈകാരിക പ്രഹരം. ഹരിഹരന് വിചാരിച്ചത് താന്‍ രക്ഷകനാണെന്നാണ്. സരസ്വതി വിചാരിച്ചത് താന്‍ നെടുങ്കല്ലറയുടെ വിളക്കാണെന്നാണ്. എന്നാല്‍, അവള്‍ കാത്തിരുന്നത് മറ്റൊന്നിനും വേണ്ടിയായിരുന്നില്ല; അവള്‍ക്ക് നഷ്ടപ്പെട്ട ജീവിതത്തിന് പ്രതികാരം ചെയ്യാനോ, സ്വന്തം ദുരന്തം പൂര്‍ണമാക്കാനോ വേണ്ടി ആ വീടിന്റെ തകര്‍ച്ച കാണാനായിരുന്നു.
ഹരിഹരന് നെടുങ്കല്ലറയുടെ പടിപ്പുര കടക്കുമ്പോള്‍, മഴയുടെ കനം വര്‍ദ്ധിച്ചു. അയാള്‍ നനഞ്ഞു. തന്റെ ജീവിതം എന്തിനുവേണ്ടി ജീവിച്ചുവെന്ന് അറിയാതെ, സരസ്വതിയുടെ കണ്ണുകളിലെ ആ ഒടുങ്ങാത്ത കാത്തിരിപ്പിന്റെ മൗനം മാത്രം മനസ്സില്‍ പേറി, നഗരത്തിലേക്ക് മടങ്ങി.
നെടുങ്കല്ലറയുടെ ഭിത്തിയില്‍ പായല്‍ പടര്‍ന്നു, നനവ് കൂടി, മരണം മണത്തു. പുറം ലോകം തകര്‍ച്ചയുടെ ആ ശബ്ദം അറിഞ്ഞില്ല.
